Zasady ogólne

Stosownie do przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), dalej ustawy o sus, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jest państwowym funduszem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przychody FUS pochodzą m.in. ze składek na ubezpieczenia społeczne (niepodlegających przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych). W ramach FUS wyodrębniono cztery fundusze, w tym fundusz wypadkowy, z którego finansowane są świadczenia przysługujące ubezpieczonym z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, a także koszty prewencji wypadkowej.

Obowiązkowo ubezpieczeniem wypadkowym objęte są osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, będące:

• pracownikami (z wyłączeniem prokuratorów i sędziów),
   
• członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
   
• osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobami z nimi współpracującymi,
   
• osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,
   
• osobami wykonującymi odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
   
• duchownymi,
   
• funkcjonariuszami Służby Celnej,
   
• osobami odbywającymi służbę zastępczą, osobami pobierającymi stypendium sportowe oraz będącymi: posłami i senatorami pobierającymi uposażenie (z wyłączeniem posłów do Parlamentu Europejskiego), słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej pobierającymi stypendia, osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot kierujący na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych oraz osobami świadczącymi pracę na podstawie umowy uaktywniającej (nianie).

Składki na ubezpieczenie wypadkowe osób wymienionych wyżej, z wyłączeniem osób prowadzących pozarolniczą działalność i duchownych, finansują w całości, z własnych środków, płatnicy składek (z zastrzeżeniem, że w przypadku niani od nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia; do kwoty minimalnego wynagrodzenia składka ta finansowana jest z budżetu państwa). Osoba prowadząca działalność finansuje składkę wypadkową z własnych środków. Natomiast składka wypadkowa duchownego jest w części finansowana przez duchownego, a w części przez Fundusz Kościelny.

Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na dany rok składkowy ustala się zgodnie z przepisami:

• ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 z późn. zm.), dalej ustawy wypadkowej oraz
   
• rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. nr 200, poz. 1692 z późn. zm.).

Stopę procentową składki wypadkowej ustala się na rok składkowy, który obejmuje składki należne za okres od dnia 1 kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku. Od 1 kwietnia 2013 r. rozpocznie się nowy rok składkowy i będzie on trwał do 31 marca 2014 r. Płatnicy składek od wszystkich oskładkowanych wypłat dokonanych już po 31 marca 2013 r. obowiązani są rozliczać składkę na ubezpieczenie wypadkowe od stopy procentowej ustalonej na nowy rok składkowy (bez względu na to, za jaki okres wypłaty są należne).

Ustalona na dany rok składkowy stopa procentowa składki wypadkowej:

• obejmuje wszystkie osoby podlegające temu ubezpieczeniu - bez względu na tytuł ubezpieczenia - za które płatnik składek rozlicza tę składkę,
   
• w trakcie roku składkowego nie ulega zmianie w razie wzrostu lub spadku liczby osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu.