Szkolenie bhp

Pracownik może zostać dopuszczony do wykonywania pracy tylko wtedy, gdy posiada dostateczną znajomość przepisów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy (art. 237³ K.p.). Dlatego jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie przeszkolenia pracowników w zakresie bhp. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane tylko w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237⁴ § 3 K.p.).

Problematykę szkoleń bhp reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).

Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:

• szkolenie wstępne ogólne, zwane "instruktażem ogólnym",
• szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane "instruktażem stanowiskowym".

Instruktaż ogólny przechodzą wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy, także studenci na praktykach i uczniowie zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu przed dopuszczeniem ich do pracy. Jego celem jest zapoznanie uczestników z podstawowymi przepisami z zakresu bhp o charakterze ogólnym (zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy), także z przepisami obowiązującymi w danym zakładzie pracy oraz z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

Instruktaż stanowiskowy przechodzą przed dopuszczeniem do wykonywania pracy:

• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych oraz innych, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych,
• pracownicy przenoszeni na stanowiska, o których mowa powyżej,
• uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu,
• studenci na praktykach.

Ten rodzaj szkolenia powinien zapewnić uczestnikom zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami jakie mogą powodować te czynniki oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach. Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności z zakresu wykonywania pracy, stanowiącym podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Uwaga! Instruktaż ogólny prowadzi pracownik służby bhp, osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby albo sam pracodawca, jeśli wykonuje te zadania lub pracownik wyznaczony przez pracodawcę posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniający właściwą realizację programu instruktażu, mający aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bhp. Instruktaż stanowiskowy natomiast przeprowadza osoba kierująca pracownikami lub pracodawca.

Osoba przeprowadzająca instruktaż stanowiskowy powinna przy tym posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz legitymować się przeszkoleniem w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Odbycie opisanych dwóch etapów szkolenia wstępnego bhp pracownik potwierdza w karcie szkolenia wstępnego. Kartę należy przechowywać w części B akt osobowych pracownika. Wzór karty szkolenia wstępnego został określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia z dnia 27 lipca 2004 r. Formularz jest dostępny na naszej stronie internetowej www.druki.gofin.pl.

Szkolenia okresowe bhp mają na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy w dziedzinie bhp oraz zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi. Szkolenia okresowe odbywają:

• osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści,
• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych,
• pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji,
• pracownicy służby bhp i inne osoby wykonujące zadania tej służby,
• pracownicy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni powyżej, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych albo z odpowiedzialnością w zakresie bhp.

Z kolei szkolenie okresowe:

• pracodawców oraz osób kierujących pracownikami,
• pracowników inżynieryjno-technicznych,
• służb bhp i innych osób wykonujących zadania tej służby,
• pracowników administracyjno-biurowych i innych, których praca wiąże się ze szczególnym narażeniem lub odpowiedzialnością w zakresie bhp

powinno być przeprowadzane w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego, co do zasady, nie rzadziej niż raz na 5 lat. W przypadku pracowników administracyjno-biurowych szkolenia okresowe powinny odbywać się nie rzadziej niż raz na 6 lat.

Pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami ustala częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach, biorąc pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania pracy.

Uwaga! Jeżeli pracodawca nie ma możliwości zorganizowania szkolenia w rozkładowych godzinach pracy, to czas szkolenia odbywającego się poza godzinami pracy należy uznać za czas pracy z prawem do wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych bądź czasu wolnego.

Pierwsze szkolenie okresowe osób będących pracodawcami oraz innych kierujących pracownikami należy przeprowadzić w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia przez nich pracy na tych stanowiskach, natomiast pozostałych osób w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach.

Przepisy rozporządzenia z dnia 27 lipca 2004 r. pozwalają na zwolnienie ze szkolenia okresowego pracownika, który:

• przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego,
• odbył w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym. Potwierdzeniem ukończenia szkolenia z wynikiem pozytywnym jest zaświadczenie wydane przez organizatora szkolenia. Jego wzór jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia z dnia 27 lipca 2004 r.

Rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 spowodowało, że ze względów epidemiologicznych terminowe przeprowadzanie szkoleń w zakresie bhp może się okazać niemożliwe. W związku z powyższym, ustawą antykryzysową z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2021 r. poz. 737 z późn. zm.), dalej ustawą antykryzysową, do specustawy został dodany art. 12e, który reguluje sposób ich organizowania w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zgodnie z jego treścią, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii nie można zrezygnować z przeprowadzenia instruktażu ogólnego, choć dopuszczalne jest jego przeprowadzanie w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Obecna sytuacja nie zwalnia także z organizowania instruktaży stanowiskowych - nadal należy je przeprowadzać w stosunku do pracowników:

• zatrudnionych na stanowisku robotniczym oraz na nie przenoszonych,
• zatrudnionych lub przenoszonych na stanowisko, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
• uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu oraz studentów odbywających praktykę studencką.

Co do szkoleń okresowych, ustawodawca zadecydował, iż mogą one zostać przesunięte. Zgodnie z art. 12e specustawy, jeżeli termin przeprowadzenia tych szkoleń przypada:

• w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
• w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii 

wydłuża się go do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.