Wypadek pracownika świadczącego pracę zdalnie

Pracownik na podstawie art. 3 specustawy wykonuje pracę zdalnie. W dniu 12 lutego br. uległ wypadkowi (przewrócił się i uszkodził kolano). Twierdzi, że stało się to po pracy. Postanowił jednak nie korzystać ze zwolnienia lekarskiego, gdyż pomimo tego zdarzenia jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowy sposób. Czy pracownik może domagać się odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu?

Pytanie Czytelnika jest zbyt ogólne, aby odpowiedzieć na nie jednoznacznie. Prawo do odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu może bowiem być pracownikowi należne z tytułu ubezpieczenia "prywatnego". Wtedy wypłata ewentualnego świadczenia uzależniona jest od treści umowy. Domniemamy, że pytanie dotyczy świadczeń z ubezpieczenia społecznego, które jest wypłacane z powodu uszczerbku na zdrowiu będącego skutkiem wypadku przy pracy. W takim razie ustalenie ewentualnych uprawnień pracownika wymaga uprzedniego rozstrzygnięcia czy dane zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy. Aby tego dokonać, zasadniczo konieczne jest przeprowadzenie postępowania powypadkowego. Obowiązek ten wynika z art. 234 § 1 K.p. Sposób i tryb postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a także zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy został uregulowany w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. nr 105, poz. 870). Analiza tego aktu prawnego pozwala przyjąć, że postępowanie powypadkowe służy ustaleniu okoliczności i przyczyn "wypadku", a fakt, że jest on albo nie jest "wypadkiem przy pracy" stwierdza się dopiero po ich dokonaniu, w protokole sporządzonym przez powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. Pracodawca może zrezygnować z przeprowadzenia postępowania powypadkowego jedynie, gdy ma pewność, że zdarzenie nie zaistniało w trakcie pracy albo nie miało z nią związku. Jeżeli istnieją co do tego jakiekolwiek wątpliwości, sporządzenie protokołu jest konieczne.

Zakwalifikowanie wypadku jako wypadek przy pracy wymaga analizy wypełnienia ustawowych przesłanek. Pracodawca (zespół powypadkowy) dokonuje tego po ustaleniu, czy zdarzenie było: nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną i spowodowało uraz lub śmierć. Dodatkowo ważne będzie określenie w jakim czasie i miejscu doszło do zdarzenia oraz jaki miało to związek z pracą (art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy... - Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 ze zm.).

Zdarzenie może zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy albo zrównany z wypadkiem przy pracy gdy doszło do niego np.:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych (w tym, w trakcie wykonywania pracy zdalnej),
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Pracownik na podstawie art. 3 specustawy wykonuje pracę zdalnie od poniedziałku do piątku, od 7⁰⁰ do 15⁰⁰. W dniu 16 lutego 2021 r. po godzinach pracy wracając ze sklepu przewrócił się łamiąc nogę. Zdarzenia tego nie można potraktować ani jako wypadek przy pracy (brak związku z pracą oraz wykonywanymi przez pracownika czynnościami na rzecz pracodawcy; poza tym pracownik nie pozostawał w dyspozycji pracodawcy), ani jako wypadek w drodze do lub z pracy. Gdyby natomiast do złamania nogi doszło w trakcie godzin pracy, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostałoby ono uznane za wypadek przy pracy.

Dla uznania zdarzenia za wypadek przy pracy nie ma znaczenia, czy w jego wyniku pracownik korzysta ze zwolnienia lekarskiego. Niezdolność do pracy nie jest bowiem przesłanką, na podstawie której ustala się charakter wypadku.

Wykonując pracę zdalną w domu pracownik postanowił udać się do kuchni celem zjedzenia posiłku. W trakcie wstawania zahaczył nogą o kabel zasilający komputer i przewrócił się, w efekcie czego skręcił nogę. Postanowił jednak nie korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Zespół powypadkowy uznał, że zdarzenie było nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną (wystający kabel), a w jego konsekwencji pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu (skręcenie stawu skokowego), zatem doszło do wypadku przy pracy. Dla tej oceny pozostało bez znaczenia, czy pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego.