Wyposażenie stanowiska pracy przy komputerze w specjalistyczny fotel

Pracownik zatrudniony na stanowisku biurowym zwrócił się do pracodawcy z wnioskiem o zapewnienie mu specjalistycznego fotela do pracy przy komputerze. Wniosek umotywował dołączonym zaleceniem lekarskim wystawionym przez ortopedę. Czy pracodawca ma obowiązek wymienić pracownikowi obecnie użytkowany fotel, który zresztą spełnia wymogi z zakresu bhp, czy może odrzucić jego wniosek?

Pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownikowi specjalistycznego wyposażenia stanowiska pracy - w tym przypadku krzesła rehabilitacyjnego - o ile nie wynika to z zalecenia lekarza medycyny pracy, uzyskanego w wyniku przeprowadzonych badań profilaktycznych lub orzeczenia lekarskiego o niepełnosprawności pracownika.

W myśl art. 207 § 2 K.p., do podstawowych obowiązków pracodawcy należy ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne jej warunki, a także reagować na potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.

Organizując stanowisko pracy wyposażone w komputer, pracodawca powinien uwzględnić wymagania określone w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973).

W punkcie 5 ww. załącznika określone zostały wymagania, jakie powinno spełniać krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy, a mianowicie powinno posiadać:

• dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
   
• wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
   
• regulację wysokości siedziska w zakresie 400÷500 mm, licząc od podłogi,
   
• regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu,
   
• wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych,
   
• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
   
• podłokietniki.

Ponadto mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 12 grudnia 1974 r. (sygn. akt II PR 262/74, PiZS 1976/3/67), obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i nieszkodliwych dla ich zdrowia warunków pracy obejmuje przestrzeganie nie tylko ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie, lecz także indywidualnych przeciwwskazań związanych ze stanem zdrowia lub osobniczymi skłonnościami pracownika. Nie oznacza to, że pracodawca jest obowiązany do spełniania wszystkich żądań pracowników, nieznajdujących uzasadnienia we wskazaniach medycznych. Wiążącym dla pracodawcy może być jedynie zalecenie lekarza medycyny pracy w zaświadczeniu wydanym po przeprowadzonych badaniach profilaktycznych (wstępnych, okresowych lub kontrolnych), o których mowa w art. 229 K.p. Ponadto pracodawca powinien wystąpić do lekarza medycyny pracy o jednoznaczne wskazanie, jakie krzesło powinien zapewnić pracownikowi, bowiem jego rodzaj powinien być uzależniony od konkretnego schorzenia.

Zwracamy uwagę! Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1184 ze zm.), służba medycyny pracy jest właściwa do udzielania pracodawcom i pracującym porad w zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy.

Odrębnym przypadkiem będzie zatrudnienie osoby zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. W takim przypadku, zgodnie z art. 4 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046 z późn. zm.), pracodawca jest obowiązany "z urzędu" przystosować stanowisko pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. I także w tym przypadku warto zasięgnąć porady u lekarza medycyny pracy, gdyż umożliwi to dobranie optymalnego, ze względu na stan zdrowia pracownika wyposażenia jego stanowiska pracy.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku opisanym w pytaniu, pracodawca nie ma obowiązku zapewniania pracownikowi specjalistycznego fotela. Gdyby jednak pracownik podnosił, że nie jest wstanie dalej świadczyć pracy w dotychczasowych warunkach pracy (korzystając z dotychczasowego fotela), to pracodawca powinien skierować go na badania profilaktyczne, o których mowa w § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników... (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067), zwracając się do lekarza medycyny pracy o opinię na temat zasadności zmiany warunków pracy.