Podstawa wymiaru zasiłku dla pracowników

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługującego pracownikom stosuje się zasady określone w rozdziale 8 ustawy zasiłkowej. Oznacza to, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego w okresie ubezpieczenia wypadkowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. Za wynagrodzenie uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe. Zatem podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Za jeden dzień choroby przysługuje jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Uzupełnienie wynagrodzenia polega na:

• przyjęciu do podstawy wymiaru zasiłku wynagrodzenia miesięcznego określonego w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy (pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego) - jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości lub zostało określone w stawce godzinowej,
   
• podzieleniu wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze (pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego) przez liczbę dni przepracowanych i pomnożeniu przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień - pod warunkiem, że wynagrodzenie przysługuje w zmiennej wysokości (np. wynagrodzenie akordowe, prowizyjne),
   
• przyjęciu kwoty zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy (wynagrodzenie to oczywiście należy pomniejszyć o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracowników) - jeżeli pracownik nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika, za okres 12 miesięcy kalendarzowych (albo za okres faktycznego ubezpieczenia), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Należy jeszcze pamiętać, że jeśli w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,
   
• przyjmuje się, po uzupełnieniu według zasad określonych wyżej, wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Jeżeli w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku, pracownik w każdym miesiącu z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się uzupełnione wynagrodzenie za wszystkie miesiące.

Podstawę wymiaru zasiłku ustala się z krótszego okresu ubezpieczenia niż 12 miesięcy kalendarzowych (lub pełnych kalendarzowych miesięcy ubezpieczenia, jeżeli ubezpieczenie trwa krócej niż 12 miesięcy), gdy w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku lub w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku, nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy. Wówczas podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się takie składniki wynagrodzenia jak: premie, nagrody, dodatki, do których w myśl przepisów wewnątrzzakładowych pracownik nie zachowuje prawa i które nie są wypłacane za okresy pobierania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego. Natomiast składniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres do terminu, do którego składniki te przysługują. Powyższe stosuje się odpowiednio do składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Takie składniki wynagrodzenia, jak premie, nagrody, dodatki i inne, które nie są wypłacane za okresy pobierania zasiłku, wlicza się do podstawy jego wymiaru w zależności od okresu, za który są przyznawane.

W sytuacji, gdy składniki wynagrodzenia, o których mowa, nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.

W razie ponownego powstania prawa do zasiłku chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oblicza się na nowo, jeżeli przerwa między okresami jego pobierania trwała co najmniej 3 miesiące kalendarzowe.

Powyższe ma zastosowanie również w przypadku, gdy przed przerwą w niezdolności do pracy pracownik pobierał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego, a po przerwie nabył prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego (lub odwrotnie).

Zmiana rodzaju ubezpieczenia, z tytułu którego przysługuje zasiłek chorobowy, może mieć jednak wpływ na wysokość podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Ma to miejsce wówczas, gdy niektóre składniki wynagrodzenia (np. premie) uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, a nie uwzględnia się ich w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Chodzi tu o przypadki, gdy przepisy wewnątrzzakładowe zawierają regulacje o zachowywaniu prawa do danego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłków z ubezpieczenia wypadkowego i składnik ten jest wypłacany za okresy choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (a nie zawierają takich regulacji w stosunku do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego).

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej oraz miesięczne premie regulaminowe. Obowiązujący w zakładzie pracy regulamin premiowania stanowi, że pracownik:

• nie otrzymuje premii za okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, za którą zachowuje prawo do wynagrodzenia, określonego w art. 92 K.p. lub jest uprawniony do zasiłku z ubezpieczenia społecznego (tym samym premie uwzględnia się w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków z ubezpieczenia chorobowego),
   
• zachowuje prawo do premii za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy (w związku z tym premii nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego).

Pracownik uległ wypadkowi przy pracy, na skutek którego otrzymywał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego od 16 grudnia 2014 r. do 23 stycznia 2015 r. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres od grudnia 2013 r. do listopada 2014 r. W podstawie wymiaru nie uwzględniono premii miesięcznej, która nie jest pomniejszana za okres pobierania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego (premia była wypłacana obok zasiłku).

Ponownie pracownik choruje od 2 do 9 marca 2015 r. (choroba nie ma związku z wypadkiem), nabywając z tego tytułu prawo do wynagrodzenia chorobowego. Ponieważ w niezdolności do pracy wystąpiła przerwa krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe (tu 1 miesiąc), okres za który wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie uległ zmianie. Podstawę tę stanowi wynagrodzenie za okres od grudnia 2013 r. do listopada 2014 r., tj. ten sam, który został przyjęty do obliczenia zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Z tym że w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego uwzględniono premie miesięczne wypłacone za te same miesiące, tj. od grudnia 2013 r. do listopada 2014 r. (premie nie są wypłacane za okresy "zwykłej" choroby).

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy (lub chorobą zawodową), nie dłużej jednak niż przez 182 dni (a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem przypada w okresie ciąży, okres zasiłkowy wynosi 270 dni). Do okresu tego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

W przypadku pracowników w pierwszym roku pracy podstawa ta nie może być niższa od kwoty wynagrodzenia, o którym mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 z późn. zm.), po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Oznacza to, że od 1 stycznia 2015 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty:

• 1.208,06 zł dla pracowników w pierwszym roku pracy,
   
• 1.510,07 zł dla pracowników w drugim i każdym następnym roku pracy.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia wypadkowego nie może być wyższa niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. Kwotę tę ustala się miesięcznie poczynając od 3 miesiąca kwartału kalendarzowego na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych. Kwoty odpowiadającej 100% przeciętnego wynagrodzenia nie pomniejsza się o 13,71%.