Podstawa wymiaru należności chorobowych z ubezpieczenia wypadkowego

Osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, które w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej stały się niezdolne do pracy, mogą korzystać z zasiłku chorobowego. Wysokość tego świadczenia jest korzystniejsza od zasiłku wypłacanego z ubezpieczenia chorobowego, choć podstawę jego wymiaru ustala się na analogicznych zasadach.

Zasiłek chorobowy

Prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje:

• niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu, bez tzw. okresu wyczekiwania, przewidzianego dla zasiłków wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego, 
   
• od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, chyba że ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy, 
   
• w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Przy czym pracownik za pierwsze w danym roku kalendarzowym dni niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy nie otrzyma, tak jak przy zwykłej chorobówce, wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy. Tak wynika z art. 8 i art. 9 ust. 1 ustawy wypadkowej.

Zbieg uprawnień

Jeżeli ubezpieczony, który stał się niezdolny do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, podlega zarówno ubezpieczeniu wypadkowemu, jak i ubezpieczeniu chorobowemu, oraz spełnia warunki do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego i chorobowego, przysługują mu świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego.

Jeśli natomiast ubezpieczony taki nie spełnia warunków do uzyskania prawa do zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego (patrz ramka), przysługują mu one z ubezpieczenia chorobowego (o ile ubezpieczeniu takiemu podlega) na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej.

Świadczenie rehabilitacyjne

Gdy okres zasiłkowy, wynoszący odpowiednio 182 lub 270 dni, okaże się zbyt krótki na odzyskanie zdolności do pracy, utraconej w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ubezpieczony - podobnie jak przy zwykłej niezdolności do pracy - może ubiegać się o prawo do świadczenia rehabilitacyjnego.

Z ubezpieczenia wypadkowego świadczenie to wypłacane jest (tak jak zasiłek chorobowy) w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, która dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podlega waloryzacji, na zasadach określonych w art. 19 ust. 2 ustawy zasiłkowej.

Przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego, podstawy jego wymiaru i wysokości świadczenia, a także jego wypłacie, stosuje się bowiem odpowiednio przepisy ustawy zasiłkowej, z uwzględnieniem przepisów ustawy wypadkowej.

Podstawa zasiłku dla pracowników

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 lub odpowiednio pełnych miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Przez wynagrodzenie, w świetle art. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej, rozumie się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (wypadkowe), po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe finansowanych ze środków pracownika.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika za uwzględniany okres (odpowiednio 12 lub pełnych miesięcy), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Gdyby natomiast niezdolność do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego (wypadkowego), podstawę zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy. Te tzw. zasady uzupełniania wynagrodzenia do pełnego miesiąca zostały określone w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej.

Z wyłączeniem poszczególnych składników

Biorąc pod uwagę definicję wynagrodzenia, wydawać by się mogło, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku powinny być wzięte pod uwagę wszystkie oskładkowane składniki wynagrodzenia. Ustawodawca jednak w tym zakresie przewidział pewne ograniczenia. Zostały one określone w art. 41 ustawy zasiłkowej, który ma odpowiednie zastosowanie również do zasiłku wypłacanego z ubezpieczenia wypadkowego. W świetle tego przepisu, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, które zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy przepisami płacowymi albo umową o pracę przysługują za okres pobierania zasiłku.

Jeśli zatem pracownik w okresie niezdolności do pracy z powodu wypadku przy pracy zachowuje prawo do danego składnika wynagrodzenia, nie powinien on być uwzględniony w podstawie wymiaru tego świadczenia.

Ponadto składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Podobnie jest w przypadku składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Oznacza to, że od dnia zaprzestania wypłaty danego składnika wynagrodzenia, nawet jeśli miało to miejsce w trakcie przebywania na zasiłku chorobowym, należy wyłączyć go z podstawy wymiaru zasiłku, choć wcześniej podlegał on uwzględnieniu.