Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego

Zasiłek za czas choroby określonej przepisami ustawy wypadkowej jest świadczeniem pieniężnym przewidzianym dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, a który z powodu tej niezdolności utracił możliwość zarobkowania. Jest to zatem świadczenie mające zrekompensować przejściową utratę zarobku, przy czym mowa jest tylko o takich źródłach utrzymania, które są związane z działalnością ubezpieczonego stanowiącą tytuł ubezpieczeniowy. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu i już od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Nie przysługuje on natomiast za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Zasiłek ten wypłaca się w wysokości 100% podstawy wymiaru. Prawo do zasiłków i ich wysokość ustalają oraz wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 ubezpieczonych (z wyjątkiem osób uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia), a w pozostałych przypadkach ZUS. Liczbę ubezpieczonych ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.

Okres wypłaty zasiłku chorobowego

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy (lub chorobą zawodową), nie dłużej jednak niż przez 182 dni (a jeżeli niezdolność do pracy wskutek wypadku przypada w okresie ciąży, okres zasiłkowy wynosi 270 dni). Do okresu tego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.

Uznanie zdarzenia za wypadek po wypłacie wynagrodzenia chorobowego

W praktyce zdarza się, że uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy następuje po wypłacie przez pracodawcę wynagrodzenia określonego w art. 92 K.p. ZUS informuje (w komentarzu do ustawy wypadkowej dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl), że jeśli pracodawca wypłacił wynagrodzenie chorobowe, a w wyniku postępowania powypadkowego zostało ustalone, że miał miejsce wypadek przy pracy (albo że niezdolność została spowodowana chorobą zawodową), za okres niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego na zasadach określonych w ustawie wypadkowej. W tej sytuacji, wypłacone pracownikowi wynagrodzenie traktuje się jako zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, z zastrzeżeniem, że jeżeli pracownikowi wypłacono wynagrodzenie za czas choroby w wysokości 80% podstawy wymiaru, to należy dokonać dopłaty zasiłku do 100% podstawy wymiaru. Ponadto pracodawca jest zobowiązany do złożenia w ZUS dokumentów rozliczeniowych korygujących. Również w przypadku, gdy pracownikowi zostało wypłacone wynagrodzenie chorobowe przez pracodawcę niezobowiązanego do wypłaty świadczeń chorobowych, po uznaniu przez ZUS zdarzenia za wypadek przy pracy (albo po stwierdzeniu, że niezdolność do pracy jest spowodowana chorobą zawodową), wypłacone wynagrodzenie chorobowe powinno być uznane za zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego i rozliczone w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne. W takim przypadku ZUS oblicza pełną kwotę należnego zasiłku chorobowego i w razie gdy:

• kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę jest niższa niż należna - wypłaca różnicę między kwotą należną a wypłaconą przez pracodawcę, 
   
• kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę jest równa kwocie należnej - wypłacone wynagrodzenie jest traktowane jak zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego,
   
• kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę przewyższa należną kwotę zasiłku chorobowego - wypłacone wynagrodzenie jest traktowane jak zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego jedynie do wysokości należnego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego i może być rozliczone ze składek na ubezpieczenia społeczne tylko do tej wysokości.

We wszystkich tych przypadkach pracodawca jest zobowiązany złożyć dokumenty rozliczeniowe korygujące.

W razie zbiegu uprawnień do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego z uprawnieniami do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, ubezpieczonemu przysługuje świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego.

Jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku ze stwierdzonym wcześniej wypadkiem przy pracy (albo chorobą zawodową), prawo do zasiłku chorobowego przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia wypadkowego. Z tym jednak, że związek tej niezdolności do pracy z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową powinien zostać potwierdzony przez lekarza na odrębnym zaświadczeniu lekarskim.

Prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje także wówczas, gdy wypadek przy pracy miał miejsce w czasie trwania ubezpieczenia wypadkowego z innego tytułu, np. jeżeli ubezpieczony w dniu wypadku przy pracy miał równolegle co najmniej dwa tytuły do ubezpieczeń, a podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu tylko z jednego tytułu.

Pracownik zatrudniony do 31 października 2016 r. równocześnie prowadził działalność pozarolniczą. Do 31 października 2016 r. podlegał pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Po rozwiązaniu umowy o pracę od 1 listopada 2016 r. zgłosił się do ubezpieczeń społecznych, w tym ubezpieczenia wypadkowego, z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej. Ubezpieczony 14 października 2016 r. uległ wypadkowi przy pracy (w okresie ubezpieczenia pracowniczego), wskutek czego otrzymał zwolnienie lekarskie do 1 grudnia 2016 r.

Za czas choroby ubezpieczonemu przysługuje prawo do zasiłku chorobowego:

• od 14 do 31 października 2016 r. - z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, 
   
• od 1 listopada do 1 grudnia 2016 r. - z tytułu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą.

Ubezpieczony nabył prawo do zasiłku chorobowego z tytułu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą, ponieważ wypadek przy pracy miał miejsce w czasie ubezpieczenia wypadkowego, któremu podlegał jako pracownik.

Zadłużenie osób prowadzących działalność gospodarczą a prawo do zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego

Osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym oraz duchownym, będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenie, prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje w razie występowania w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł. Świadczenia te nie przysługują do czasu spłaty całości zadłużenia.

Jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana chorobą zawodową, stan zadłużenia ustala się na dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej. Dniem tym jest data wpływu zaświadczenia lekarskiego (odpowiednio e-ZLA lub ZUS ZLA), które obejmuje okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową. W przypadku nieprzerwanej niezdolności do pracy, datą złożenia wniosku o świadczenie jest data wpływu pierwszego zaświadczenia lekarskiego.

Jeśli ubezpieczony ureguluje całość zadłużenia:

• przed upływem 6 miesięcy od dnia wypadku lub od złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, nabędzie prawo do zasiłku chorobowego za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy (zasiłek zostanie odpowiednio wyrównany), 
   
• po upływie 6 miesięcy od dnia wypadku lub złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, nabędzie prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia, w którym zaległość została uregulowana (prawo do zasiłku za pozostały okres niezdolności do pracy, przypadający przed datą spłaty zadłużenia, ulegnie przedawnieniu).

Okres niezdolności do pracy, za który prawo do zasiłku ulega przedawnieniu z powodu występowania zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, jest wliczany do okresu zasiłkowego oraz okresu, przez który przysługuje świadczenie rehabilitacyjne.

Świadczenia chorobowe zamiast wypadkowych

W sytuacji, gdy wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, to ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Prawo to nie przysługuje także ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Wymienione okoliczności, jak wyjaśnił ZUS w komentarzu do ustawy wypadkowej, nie stoją na przeszkodzie w nabyciu prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego (oczywiście jeśli zainteresowany podlega temu ubezpieczeniu). W takiej sytuacji pracownik nabędzie prawo odpowiednio do:

• wynagrodzenia chorobowego, określonego w art. 92 K.p., jeżeli nie wykorzystał jeszcze okresu 33 dni (odpowiednio 14 dni) płatności tego wynagrodzenia, 
   
• zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, począwszy od 34. dnia (odpowiednio 15. dnia) niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Prawo do zasiłku chorobowego oraz jego wysokość ustala się wówczas w oparciu o przepisy ustawy zasiłkowej.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego dla pracowników

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego przysługującego pracownikom stosuje się zasady określone w przepisach ustawy zasiłkowej. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego stanowi zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie uzyskane w okresie ubezpieczenia wypadkowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek. Za wynagrodzenie uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe. Do obliczenia wysokości zasiłku przyjmuje się więc przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (odpowiednio za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, jeżeli trwało ono krócej niż 12 miesięcy zatrudnienia).

Za jeden dzień choroby wypłaca się jedną trzydziestą część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru.

Uzupełnienie wynagrodzenia wliczanego do podstawy wymiaru zasiłku polega na:

• przyjęciu kwoty wynagrodzenia miesięcznego określonego w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy (pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego) - jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości lub zostało wyrażone w stawce godzinowej, 
   
• podzieleniu wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze (pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez ubezpieczonego) przez liczbę dni przepracowanych i pomnożeniu przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień - pod warunkiem, że wynagrodzenie przysługuje w zmiennej wysokości (np. wynagrodzenie akordowe, prowizyjne), 
   
• przyjęciu kwoty zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek (wynagrodzenie to należy pomniejszyć o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracowników) - jeżeli pracownik nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika, za okres 12 miesięcy kalendarzowych (albo za okres faktycznego ubezpieczenia), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Należy jeszcze pamiętać, że jeśli w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, 
   
• przyjmuje się, po uzupełnieniu według zasad określonych wyżej, wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Jeżeli w każdym z miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy pracownik z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się uzupełnione wynagrodzenie za wszystkie miesiące.

Gdy w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku (lub w miesiącu, w którym powstało do niego prawo) nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, to podstawę wymiaru ustala się z okresu pełnych kalendarzowych miesięcy po tej zmianie, czyli uwzględniając w niej wyłącznie wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.

Składniki wynagrodzenia wliczane do podstawy wymiaru zasiłku

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się takie składniki wynagrodzenia jak: premie, nagrody, dodatki, do których w myśl przepisów wewnątrzzakładowych pracownik nie zachowuje prawa i które nie są wypłacane za okresy pobierania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego. Natomiast składniki przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres do terminu, do którego składniki te przysługują. Powyższe stosuje się odpowiednio do składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Premie, nagrody, dodatki i inne składniki wynagrodzenia, które nie są wypłacane za okresy pobierania zasiłku, wlicza się do podstawy jego wymiaru w zależności od okresu, za który są przyznawane.

W sytuacji, gdy składniki wynagrodzenia, o których mowa, nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.

W razie ponownego powstania prawa do zasiłku chorobowego, podstawę jego wymiaru oblicza się na nowo, jeżeli przerwa między okresami pobierania tego zasiłku trwała co najmniej 3 miesiące kalendarzowe.

Powyższe ma zastosowanie również w przypadku, gdy przed przerwą w niezdolności do pracy pracownik pobierał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego, a po przerwie nabył prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego (lub odwrotnie).

Zmiana rodzaju ubezpieczenia, z tytułu którego przysługuje zasiłek chorobowy, może mieć wpływ na wysokość podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Ma to miejsce wówczas, gdy niektóre składniki wynagrodzenia (np. premie) uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, a nie uwzględnia się ich w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Mowa tu o przypadkach, w których przepisy wewnątrzzakładowe zawierają regulacje o zachowywaniu prawa do składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłków z ubezpieczenia wypadkowego i składnik ten jest wypłacany za okresy choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, a nie zawierają analogicznych regulacji w stosunku do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie określone w stałej stawce miesięcznej oraz miesięczne premie regulaminowe. W myśl regulaminu premiowania pracownik:

• nie otrzymuje premii za okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, za którą przysługuje wynagrodzenie określone w art. 92 K.p. lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego (premie uwzględnia się więc w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego i zasiłków z ubezpieczenia chorobowego), 
   
• zachowuje prawo do premii za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (premii nie uwzględnia się zatem w podstawie wymiaru zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego).

Pracownik uległ wypadkowi przy pracy, na skutek którego otrzymywał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego od 12 września do 16 listopada 2016 r. Podstawę jego wymiaru stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od września 2015 r. do sierpnia 2016 r. W podstawie tej nie uwzględniono premii miesięcznej, która nie jest pomniejszana za okres pobierania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego (premia była wypłacana obok zasiłku).

Ponownie pracownik chorował od 21 do 30 listopada 2016 r. (choroba nie ma związku z wypadkiem), nabywając prawo do wynagrodzenia chorobowego. Ponieważ w niezdolności do pracy wystąpiła przerwa krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe (tu kilka dni), okres za który wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie uległ zmianie. Z tym że w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego uwzględniono premie miesięczne wypłacone za te same miesiące, tj. września 2015 r. do sierpnia 2016 r. (premie nie są wypłacane za okresy "zwykłej" choroby).

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

W przypadku pracowników w pierwszym roku pracy podstawa ta nie może być niższa od 80% minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2017 r. najniższą podstawę wymiaru zasiłków stanowić będzie kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia, zarówno w pierwszym, jak i kolejnych latach pracy.

Wobec powyższego w 2016 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty:

• 1.277,09 zł dla pracowników w pierwszym roku pracy, 
   
• 1.596,36 zł dla pracowników w drugim i każdym następnym roku pracy.

Począwszy od 1 stycznia 2017 r., najniższa podstawa wymiaru dla pełnoetatowego pracownika wynosić będzie 1.725,80 zł.

W sytuacji, gdy zasiłek chorobowy jest wypłacany za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, to podstawa jego wymiaru nie może być wyższa niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. Kwotę tę ustala się miesięcznie poczynając od 3 miesiąca kwartału kalendarzowego na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych. Kwoty odpowiadającej 100% przeciętnego wynagrodzenia nie pomniejsza się o 13,71%.

Podstawa wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych niebędących pracownikami

Przy obliczaniu wysokości zasiłku chorobowego przysługującego członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osobom podlegającym dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o sus, stosuje się zasady dotyczące osób niebędących pracownikami.

Podstawę wymiaru zasiłku stanowi więc kwota będąca przeciętną miesięczną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stosuje się odpowiednio niektóre przepisy dotyczące pracowników, w zakresie:

• ustalania podstawy wymiaru zasiłku za pełne miesiące ubezpieczenia, jeżeli wypadek przy pracy miał miejsce przed upływem 12 miesięcy ubezpieczenia, 
   
• wypłaty 1/30 części przychodu stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku za jeden dzień niezdolności do pracy, 
   
• uwzględniania w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przychodu uzyskanego w okresie ubezpieczenia, z tytułu którego przysługuje zasiłek, 
   
• ustalania przychodu stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku poprzez podzielenie przychodu osiągniętego przez ubezpieczonego przez liczbę miesięcy, w których przychód ten został osiągnięty, 
   
• uwzględniania premii i innych składników wynagrodzenia odpowiednio: przysługujących za okresy miesięczne - w kwocie wypłaconej za miesiące, za które przychód przyjmuje się do podstawy wymiaru zasiłku; przysługujących za okresy kwartalne - w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku; przysługujących za okresy roczne - w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, 
   
• uwzględniania premii i innych składników wynagrodzenia wypłaconych za okresy poprzednie, jeżeli nie zostały one wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków, 
   
• ustalania nowej podstawy wymiaru zasiłku w przypadku, gdy przerwa między okresami pobierania zasiłku trwała co najmniej 3 miesiące (również, gdy przed przerwą przysługiwało prawo do zasiłku z innego rodzaju ubezpieczenia), 
   
• ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu ubezpieczenia wypadkowego do kwoty nieprzekraczającej 100% przeciętnego wynagrodzenia (kwotę tę ustala się na okres 3 miesięcy, poczynając od 3 miesiąca kwartału kalendarzowego).

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku dla osób niebędących pracownikami nie ma zastosowania przepis nakazujący wyłączenie przy jej ustalaniu składników wynagrodzenia, które nie są pomniejszane za okresy pobierania zasiłków.

Co istotne, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego dla osób niebędących pracownikami uwzględnia się w każdym przypadku przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe, niezależnie od tego, czy ubezpieczony przystąpił do ubezpieczenia chorobowego, czy też nie.

W powyższy sposób jest ustalana podstawa wymiaru zasiłków dla osób prowadzących działalność gospodarczą, o ile podlegają ubezpieczeniu nie krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych. Jeżeli ubezpieczenie to trwa krócej, to podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi suma:

• przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
   
• kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.