Badania wstępne kandydata do pracy będącego wcześniej zleceniobiorcą w tym samym podmiocie

Pracodawca zatrudnił osobę do pracy w ramach umowy zlecenia. Z uwagi na zagrożenia związane z pracą skierował ją na wstępne badania lekarskie. Po trzech tygodniach strony zdecydowały, że zostanie zawarta umowa o pracę. Czy w takim przypadku pracodawca jest zwolniony z kierowania kandydata na pracownika na badania wstępne?

Nie, pracodawca powinien skierować osobę przyjmowaną do pracy w charakterze pracownika na wstępne badania lekarskie.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie legitymuje się aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na stanowisku w warunkach pracy jakie są opisane w treści skierowania na badania profilaktyczne. Zasadą jest, że wstępnym badaniom profilaktycznym podlegają osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy oraz inni pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe lub warunki uciążliwe.

Podmiot mający status pracodawcy może zatrudniać osoby w oparciu o stosunek pracy, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych, do których należy umowa zlecenia oraz umowa o dzieło. Przepisy nie regulują bezpośredniego wymogu kierowania na badania profilaktyczne osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy. Jednak w przypadkach, gdy jest to podyktowane rodzajem pracy oraz szczególnie doniosłymi zagrożeniami występującymi w środowisku pracy, kierowanie zleceniobiorców na badania profilaktyczne jest działaniem jak najbardziej wskazanym. Trudno bowiem mówić o zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy osobie zatrudnionej w ramach umowy cywilnoprawnej przy pracy charakteryzującej się dużymi zagrożeniami wypadkowymi - nie mając pewności czy jej stan zdrowia pozwala na bezpieczne wykonywanie pracy.

W praktyce nie można wykluczyć sytuacji, w której to zatrudniający na podstawie umowy cywilnoprawnej skieruje osobę przyjmowaną do pracy na wstępne badania profilaktyczne, a następnie po krótkim czasie zdecyduje się na jej zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Czy przyjmując, że warunki pracy będą tożsame, powinien skierować kandydata na pracownika na wstępne badania lekarskie?

Skierowanie na badania lekarskie dostępne jest w serwisie www.druki.gofin.pl.

Odnosząc się do powyższej wątpliwości należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na przewidziany w Kodeksie pracy wyjątek od obowiązku kierowania osoby przyjmowanej do pracy na badania wstępne. Dotyczy to m.in. osób przyjmowanych do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą. Przypadek opisany w pytaniu jest bardzo zbliżony do wskazanego wyżej wyjątku umożliwiającego odstąpienie od przeprowadzania badań w stosunku do osoby przyjmowanej do pracy. Jednakże ma on związek z wcześniejszym zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy. Jeżeli zatem umowę o pracę poprzedzała umowa cywilnoprawna, która z natury ma inną charakterystykę - niezależnie od tego czy wiązało się to z wykonaniem badań profilaktycznych, czy też nie - formalnym obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie osoby przyjmowanej do pracy na profilaktyczne badania wstępne. W jego treści należy uwzględnić informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

Zwracamy uwagę! Problematyka profilaktycznych badań lekarskich znajduje się pod szczególnym nadzorem ze strony inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. W przypadku, gdy inspektor stwierdzi brak skierowania na badania wstępne osoby wcześniej zatrudnionej w oparciu o inną podstawę niż stosunek pracy - wyda nakaz zobowiązujący pracodawcę do skierowania pracownika na badania profilaktyczne. Nakaz taki zostanie wydany niezależnie od faktu, iż skierowanie na badania wydane przed podjęciem pracy w ramach umowy cywilnoprawnej zawiera identyczną charakterystykę stanowiska pracy - w zakresie warunków środowiska pracy, jak to, które powinno być wystawione w ramach badań lekarskich dla osoby świadczącej pracę w charakterze pracownika.