Powiadomienie pracodawcy o wypadku przy pracy

1) Pracodawca analizując zapisy monitoringu, zauważył, że w firmie dwa miesiące temu miało miejsce zdarzenie noszące znamiona wypadku przy pracy, o czym nie został poinformowany przez uczestnika wypadku oraz świadków. Czy w tej sytuacji, uwzględniając upływ czasu i problemy dowodowe w zakresie oceny ewentualnych obrażeń pracownika może odstąpić od wyjaśniania okoliczności i przyczyn zdarzenia?

W okolicznościach wskazanych w pytaniu przeprowadzenie postępowania powypadkowego będzie jak najbardziej zasadne i niezbędne - zarówno w kontekście ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia, jak i podjęcia właściwych działań profilaktycznych.

Każdy rodzaj pracy wiąże się z większym lub mniejszym ryzykiem wystąpienia wypadku przy pracy. Mimo podejmowania przez pracodawców właściwych działań profilaktycznych nie ma w praktyce możliwości całkowitego wyeliminowania ryzyka wypadkowego. Obowiązkiem pracownika, który uległ wypadkowi jest zawiadomienie o tym fakcie bezpośredniego przełożonego, co jednoznacznie wynika z przepisu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. nr 105, poz. 870).

Zawiadomienie o zdarzeniu może pochodzić nie tylko od osoby bezpośrednio poszkodowanej. Jeżeli jej stan uniemożliwia poinformowanie pracodawcy w sposób bezpośredni, obowiązek informacyjny przechodzi na świadków zdarzenia. W praktyce nie można jednak wykluczyć przypadku kiedy to nikt z zatrudnionych o zdarzeniu nie poinformuje - szczególnie, gdy uraz pracownika jest niewielki i praca może mimo wypadku być kontynuowana.

Zwracamy uwagę! W sytuacji gdy informacja o wypadku do pracodawcy nie dotrze, jest on zwolniony od podejmowania jakichkolwiek kroków zmierzających do ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia.

Wobec tego, iż coraz powszechniejszym jest stosowanie przez pracodawców monitoringu wizyjnego przy użyciu kamer, podyktowane względami bezpieczeństwa, zapisy monitoringu mogą stanowić dla pracodawcy źródło informacji o zdarzeniach, mających cechy wypadku przy pracy, które jednak nie zostało zgłoszone zarówno przez poszkodowanego, jak i współpracowników. Jeżeli pracodawca z innych źródeł dowiedział się o zdarzeniu, to pomimo braku formalnego zgłoszenia, powinien podjąć działania zmierzające do ustalenia okoliczności i przyczyn jego wystąpienia. Nie można bowiem uznać, że do zdarzenia mogącego być wypadkiem przy pracy nie doszło, gdy pracodawca wszedł w posiadanie informacji o incydencie analizując zapisy monitoringu zakładowego. Odstępstwo od dokonania ustaleń w powyższym zakresie oznaczałoby zaakceptowanie potencjalnych zagrożeń, w tym być może nieprawidłowej organizacji procesu pracy, co w przyszłości mogłoby ponownie być źródłem wypadku. Fakt, iż od zdarzenia upłynął dłuższy przedział czasu i ocena skutków wypadku w kontekście ewentualnego urazu, przeprowadzona nawet z udziałem biegłych lekarzy, może być problematyczna, nie zwalnia pracodawcy od podjęcia właściwych działań powypadkowych.

2) Czy pracodawca może zastosować względem pracownika uczestniczącego bezpośrednio w zdarzeniu oraz świadków środki dyscyplinujące w związku z niezawiadomieniem o wypadku?

Przepis rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy nie wskazuje na możliwość wyciągnięcia konsekwencji wobec poszkodowanego, jak również innych osób, które nie dokonały zawiadomienia o wypadku. Należy jednak zauważyć, że zaniechanie obowiązku zgłoszenia zdarzenia może być kwalifikowane w kategoriach naruszenia przepisów bhp, w tym przyjętej w zakładzie organizacji pracy. Warto również zwrócić uwagę, że zarówno przepisy ww. rozporządzenia, jak i Kodeksu pracy regulujące problematykę wypadków przy pracy nie wskazują na obowiązek zgłaszania zdarzenia przez świadków niebędących osobami poszkodowanymi. Obowiązek taki wynika jednak bezpośrednio z art. 211 pkt 6 K.p. Tym samym zarówno na pracownika poszkodowanego, jak i świadków wypadku można nałożyć karę porządkową.