Zgłaszanie wypadku przy prowadzeniu działalności pozarolniczej

Osoba prowadząca własną działalność pozarolniczą, która uległa wypadkowi przy pracy, może skorzystać ze świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. W tym celu w pierwszej kolejności powinno nastąpić zgłoszenie wypadku. Dokonuje się tego w ZUS, który na tę okoliczność sporządza kartę wypadku będącą podstawą do wypłaty świadczeń wypadkowych.

Jeżeli podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej (w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych), w okresie ubezpieczenia wypadkowego z tego tytułu, nastąpiło nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, zdarzenie to uznawane jest za wypadek przy pracy, uprawniający do skorzystania ze świadczeń wypadkowych. Ich pełny katalog został określony w art. 6 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanej ustawą wypadkową.

Ograniczeniem w prawie do tych świadczeń jest jednak wystąpienie w dniu wypadku na koncie (w ZUS) osoby prowadzącej działalność pozarolniczą zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł. W takim przypadku świadczenia te nie przysługują do czasu spłaty całości zadłużenia.

Zgłoszenie wypadku

Pracownicy, którzy ulegli wypadkowi przy pracy, zgłaszają ten fakt swojemu pracodawcy zobowiązanemu do sporządzenia na tę okoliczność protokołu powypadkowego.

Inaczej jest w przypadku osób prowadzących własną działalność pozarolniczą, dla których ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje ZUS w karcie wypadku. Dlatego do tego właśnie organu należy zgłosić wypadek mający miejsce podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej.

Tryb uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy został określony w wydanym w tej sprawie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1618), zwanym dalej rozporządzeniem.

Uznawanie zdarzenia za wypadek przy pracy

Zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć osoby prowadzącej własną działalność pozarolniczą uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, w szczególności przez:

• zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności,
   
• dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
   
• wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
   
• zebranie informacji dotyczących wypadku od świadków wypadku,
   
• zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.

Stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy, wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

Karta wypadku

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku - nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - ZUS sporządza kartę wypadku. Jej wzór został określony w załączniku do rozporządzenia.

Co istotne, poszkodowany lub uprawniony do jednorazowego odszkodowania członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku, o czym powinni zostać pouczeni przez organ sporządzający tę kartę.

Jeden egzemplarz karty wypadku otrzymuje poszkodowany lub uprawniony członek rodziny.

Do karty wypadku dołącza się:

• zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku,
   
• inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności dokumenty sporządzone z oględzin miejsca wypadku, inne dowody dotyczące wypadku uznane za niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku (patrz ramka), a także
   
• uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego członka rodziny.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1773 ze zm.)